Zeszyt finansowy dla młodzieży na rok szkolny 2020/2021 – do pobrania

Zeszyt finansowy dla młodzieży to praktyczne narzędzie wspierające domową edukację finansową, angażujący także rodziców. 

Pomysł na ten zeszyt zrodził się w mojej głowie całkiem niedawno. Wyniki ostatniej ankiety dla czytelników bloga utwierdziły mnie w przekonaniu, że warto iść w stronę praktycznych narzędzi lub pomysłów, które ułatwiają i uatrakcyjniają rodzicom domową edukację finansową swoich dzieci i nastolatków. To pierwsza wersja takiego zeszytu. Niewykluczone, że pojawią się kolejne, bardziej udoskonalone, być może także w wersji elektronicznej lub aplikacji. Bardzo jestem ciekaw pierwszych reakcji szczęśliwych posiadaczy zeszytu. 

Mam nadzieję, że zeszyt przypadnie do gustu i Wam, i Waszym pociechom. Co najważniejsze jest on do pobrania za darmo, po zapisaniu się na mój newsletter. Jeżeli zeszyt naprawdę Cię zainteresuje i chciałbyś przetestować go wraz ze swoim nastolatkiem, to zakładam, że interesują Cię również inne tematy związane z edukacją finansową dzieci i młodzieży. A skoro tak, to ja z przyjemnością, po pozostawieniu mi swojego maila, będę Ci je dostarczał w formie ciekawych wpisów lub kolejnych praktycznych narzędzi, które zamierzam tworzyć. 

Zanim jednak pobierzesz zeszyt, zapoznaj się z mini instrukcją jego korzystania.

Zeszyt finansowy dla młodzieży – po co go prowadzić?

Rozsądni i odpowiedzialni dorośli prowadzą swój budżet zazwyczaj w odpowiednio przygotowanych plikach excelowych, które oferuje większość blogerów finansowych. Gotowe, darmowe pliki można najczęściej pobrać po zapisaniu się na newsletter ich bloga (linki do szablonów z budżetem: Michał Szafrański z bloga Jak Oszczędzać Pieniądze, Alicja z bloga Osczednicka.pl, Dana z bloga Kobiece Finanse). Są oczywiście również dostępne na rynku wszelkiego rodzaju aplikacje, które wspierają zarządzanie budżetem, ale mam wrażenie, że mimo tych wszystkich technologicznych nowinek i udogodnień, wielu dorosłych i tak preferuje swoje dotychczasowe pliki.

Skoro z punktu widzenia edukacji finansowej młodzieży, ważne jest, aby odpowiednio przygotować młodych ludzi do zarządzania pieniędzmi w ich dorosłym życiu, to oni też powinni mieć do tego odpowiednie narzędzia. Zeszyt finansowy jest jednym z nich. Oczywiście dzieciom i nastolatkom możemy również założyć konta bankowe, które posiadają wiele ciekawych i atrakcyjnych funkcjonalności. W odróżnieniu od prowadzenia zeszytu, takie technologiczne rozwiązania nie angażują jednak młodzieży, a przecież w edukacji, samodzielność, praktyczne ćwiczenia lub notowanie odgrywają istotną rolę.

Zeszyt finansowy ma spełniać kilka podstawowych funkcji:

• ma to być miejsce, w którym nastolatek (zakładam, że zeszyt będzie idealnym narzędziem dla młodzieży w wieku od 8 do 15 roku życia) jest zaangażowany w tworzenie i prowadzenie swojego budżetu – jego rolą będzie uzupełnianie zeszytu, dokonywanie obliczeń, notowanie i wyciąganie wniosków,
• ma uczyć regularności – przewidziałem uzupełnianie zeszytu cały rok szkolny,
• ma uczyć planowania – przed rozpoczęciem każdego miesiąca, nastolatek ma przewidzieć jakim dochodem będzie dysponował i na co może go przeznaczyć,
• ma uczyć oszczędzania długoterminowego – to jest chyba najważniejszy cel prowadzenia tego zeszytu. Zależało mi na tym, aby zeszyt wspierał nastolatka w wyrobieniu sobie nawyku planowania oraz odkładania pieniędzy na swój wymarzony cel. Czerwiec ma być nie tylko miesiącem radości z powodu rozpoczęcia kolejnych wakacji, ale również miesiącem osiągnięcia finansowego celu.

Swoją drogą, przygotowując ten zeszyt nabierałem przekonania, że byłby on idealnym rozwiązaniem dla wielu dorosłych. Jeżeli pobierzesz go dla siebie – nie mam nic przeciwko.

Prowadzenie zeszytu a rola rodzica

Zeszyt finansowy ma być narzędziem, z którym głównie będzie pracował nastolatek. Twoją rolą jako rodzica, powinno być wspieranie dziecka w jego prowadzeniu i mobilizowanie go. Jeżeli widzisz starania swojej pociechy i regularność, proponuję wynagradzać to również finansowo w formie bonusa do gromadzonych przez nastolatka oszczędności. Przewidziałem taką sytuację i uwzględniłem takie miejsce w zeszycie, w którym możesz zapisać odpowiednią kwotę nagrody, która też może być przedmiotem negocjacji między wami. To również jest element edukacji finansowej.

Wierzę, że pobierzesz zeszyt, wydrukujesz i przekażesz swojemu dziecku, tłumacząc jednocześnie zasady jego prowadzenia. Poniżej przedstawiam krótką instrukcję i wyjaśniam, jak to robić.

Jak prowadzić zeszyt finansowy? – instrukcja obsługi

Po pobraniu zeszytu (format PDF, 28 stron), przed jego wydrukowaniem musisz zdecydować w jakiej formie będzie wypełniać go Twoje dziecko. Proponuję dwie opcje wydruku:

• albo drukujemy każdą stronę oddzielnie – druk jednostronny, w formacie A4,
• albo drukujemy jak książkę/zeszyt, gdzie po wydrukowaniu trzeba będzie złożyć na pół każdą stronę i najlepiej spiąć ją zszywkami w dwóch miejscach – tę opcję polecam bardziej, wierząc, że w tych działaniach wesprzesz swojego nastolatka (przy opcji wydruku PDF wybierz w opcji drukowania zakładkę „broszura”).

Co znajduje się w środku?

Strony numer 2 i 24 obejmują instrukcje jak wypełniać zeszyt. Strona numer 3 to formularz do wypełniania oszczędności. Od tego zaczniemy.

OSZCZĘDNOŚCI

Ta strona jest chyba najważniejsza w całym zeszycie.

Tak jak wspominałem, nauka oszczędzania jest fundamentem edukacji finansowej. Wyobraź sobie siebie w wieku 18 lat z wykształconym nawykiem oszczędzania. Od tego czasu, od wszystkich dochodów, które uzyskiwałeś, odkładałbyś 10%. Na Twoim koncie byłaby teraz pewnie pokaźna suma, która znacznie ułatwiłaby Ci podejmowanie decyzji finansowych w przyszłości.

Tak naprawdę, twoje dziecko ma czystą kartę. I w dorosłość może wejść z solidnymi podstawami, o ile Ty w tym mu pomożesz. Oto strona numer 3.

Jak wypełniać powyższą stronę?

1. Na początek nastolatek powinien określić swój cel, tzn. jaką kwotę i na co, chciałby uzbierać do kolejnych wakacji, tj. przez 10 miesięcy.
2. W kwadracie „Mój cel” proponuję albo zapisać cel, albo ewentualnie wkleić lub narysować obrazek, który będzie symbolizował nasz cel (np. rower, komputer, krajobraz – jeżeli celem miałby być np. wyjazd do wymarzonego miejsca),
3. Następnie powinniśmy zaplanować, jaką kwotę każdego miesiąca powinniśmy odłożyć, aby po zsumowaniu uzyskać kwotę docelową. Np. nasz cel wynosi 1000 zł. Wówczas najlepiej podzielić tę kwotę na ilość miesięcy oszczędzania i odpowiednio wpisać do komórek (kolumna planowanie),
4. W kolumnie „Realne” każdego miesiąca, po jego zakończeniu, nastolatek powinien zapisać rzeczywistą kwotę, którą odłożył. Miejsce przechowywania oszczędności możecie ustalić wspólnie, np. skarbonka, konto rodzica, konto dziecka,
5. Pole „Bonus” jest przeznaczone dla rodzica. Jeżeli widzisz, że zeszyt jest regularnie wypełniany przez dziecko, a jego realne oszczędności, pokrywają się z tymi planowanymi miesiąc w miesiąc, to warto wynagrodzić naszą pociechę. Bonus można potraktować również jako odsetki, które będziesz płacił dziecku od oszczędności – może to być stała kwota, może być również określony procent. Ustalcie to wspólnie z dzieckiem, zawrzyjcie formalną lub nieformalną umowę. Ważne, aby zasady wynagradzania były znane nastolatkowi już na początku.
6. W kolumnie „Oszczędności” powinny znaleźć się kwoty, będące sumą realnych oszczędności dziecka i bonusów od ciebie.

Dwie kolejne strony służą do planowania i ewidencjonowania dochodu i wydatków w poszczególnych miesiącach.

PLANOWANIE

Załóżmy, że zaczynamy naszą przygodę z zeszytem od września. Tak byłoby idealnie, ponieważ im szybciej zaczniemy, tym dłużej będziemy oszczędzać i tym łatwiej będzie osiągnąć finansowy cel.

Co dalej?

1. Liczymy, ile aktualnie posiadamy wszystkich pieniędzy. Kwotę zapisujemy w polu „Stan początkowy”,
2. Następnie w kolumnie „wpływy” spisujemy wszystkie potencjalne źródła dochodu wraz z kwotą, np. kieszonkowe od rodziców – 100 zł, prezent od babci – 50 zł, praca – 50 zł. Dalej sumujemy, wpisując łączną kwotę w polu „razem”.
3. Następnie do kwoty dochodu doliczmy dotychczas posiadane pieniądze (kwota z pola „stan początkowy”). Znając sumę, zaplanujmy, ile z tej kwoty można przeznaczyć na oszczędności. Wpisz kwotę planowanych oszczędności.
4. Następnie od całego potencjalnego dochodu (+ stan początkowy) odejmij kwotę planowanych oszczędności. Wynik da Ci kwotę dochodu, którą możesz zaplanować na swoje wydatki. Te, wypisz w kolumnie wydatki, tj. na co konkretnie i jaką kwotę (np. kino 50 zł, słodycze 30 zł).
5. Stan końcowy naszych obliczeń powinien wynosić 0 zł. Dlaczego? Bo to oznacza, że dokładnie określiliśmy dokąd powędrują nasze pieniądze. Jeżeli wychodzi nam kwota wyższa niż 0 zł, to oznacza, że mamy nadwyżkę i trzeba wówczas zdecydować, czy przeznaczyć ją na dodatkowe oszczędności, czy zwiększyć nasze wydatki. Jeżeli stan końcowy będzie mniejszy niż 0 zł, to oznacza, że nasze wydatki przekraczają nasze możliwości finansowe. Opcje są wówczas dwie. Albo ograniczymy wydatki, albo poszukamy kolejnych źródeł naszego dochodu.

UWAGA! Część dotyczącą planowania i realizacji proponuję wypełniać ołówkiem, po to, by w przypadku błędów z obliczaniem lub nieprecyzyjnymi szacunkami, można było korygować wpisane kwoty. Ewentualnie, zanim wpiszemy konkretne kwoty do pól, możemy wykorzystać na obliczenia lub notatki, strony numer 25-27. To jest miejsce dedykowane do swoich zapisków.

REALIZACJA

Mając zaplanowany już konkretny miesiąc, przechodzimy do strony z realizacją naszego budżetu. Tutaj naszym celem będzie wpisywanie konkretnych kwot otrzymywanych lub wydawanych danego dnia w naszym kalendarzu. Ważne jest, aby regularnie dokonywać przeglądu tej strony i porównywać na bieżąco, czy realizacja budżetu idzie nam zgodnie z planem (strona poprzednia/obok).

Zaczynając od września:

1. Zliczamy dotychczas posiadane pieniądze naszego dziecka i zapisujemy kwotę w komórce „Stan początkowy”,
2. Następnie w kalendarzu wpływów zapisujemy kwoty, które będziemy otrzymywać danego dnia. Proponuję, aby tuż po otrzymaniu/zarobieniu kwoty, która pokryje nasze planowane oszczędności w danym miesiącu, od razu tę kwotę odłożyć. Np. Zaplanowaliśmy, że we wrześniu zaoszczędzimy 50 zł. Jeżeli 4.09 nasz nastolatek otrzyma kieszonkowe w wysokości 100 zł, to od razu powinien odłożyć 50 zł i zapomnieć o tej kwocie. Wówczas w polu „realne oszczędności” można wpisać kwotę 50 zł. W trakcie miesiąca, regularnie sumujemy wszystkie wpływy, odejmując kwotę realnych oszczędności, by mieć świadomość aktualnego stanu naszej gotówki. (pamiętamy, aby dodać również kwotę ze „stanu początkowego”).
3. Znając aktualną/bieżącą kwotę naszego dochodu (pomniejszoną o oszczędności), w drugim kalendarzu poniżej zapisujemy nasze wydatki, które będą pomniejszać nasz dochód. Na koniec miesiąca podsumuj swoje wszystkie dochody i wydatki. Sprawdź jaką kwotę końcową otrzymasz. Pamiętaj – celem jest uzyskanie tutaj kwoty 0 zł. Tutaj obowiązuje ta sama zasada, co przy planowaniu. Jeżeli wychodzi nam kwota wyższa niż 0 zł, to oznacza, że mamy nadwyżkę i trzeba wówczas zdecydować, czy przeznaczyć ją na dodatkowe oszczędności, czy ewentualnie pozwolić sobie na jakiś ekstra zakup w ostatnim dniu miesiąca lub tuż na początku przyszłego. Jeżeli stan końcowy będzie mniejszy niż 0 zł, to oznacza, że pożyczyliśmy od kogoś pieniądze. Tutaj warto podkreślić, że pożyczone pieniądze nie powinny być ewidencjonowane w naszym dochodzie. Koncepcja tej wersji, tego zeszytu nie przewidywała „zaciągania” i ewidencjonowania kredytów i pożyczek, choć na upartego, można to też w zeszycie uwzględnić. Pomyślę o tym, przy tworzeniu drugiej edycji zeszytu.

Jak zdobyć zeszyt finansowy na rok szkolny 2020/2021?

Tak jak wspomniałem otrzymanie zeszytu jest zupełnie darmowe. Jedyne o co proszę, to zapis na mój newsletter. Od razu mówię – nie spamuję. Zazwyczaj piszę do swoich subskrybentów w niedzielne poranki.

Zachęcam do zapisu:

Oprócz zeszytu po zapisaniu się na newsletter, będziesz mógł pobrać także ebook, który pomoże Ci wprowadzić Twojego nastolatka w meandry zarządzania domowym budżetem.

Prośba na koniec

A właściwie dwie. Jeżeli uznasz, że ten zeszyt to ciekawa i fajna rzecz, którą warto przetestować i która pomogłaby innym rodzicom i ich nastolatkom w edukacji finansowej, to prześlij proszę swoim znajomym namiary na ten wpis lub udostępnij go w swoich social media.

Będę Ci ogromnie wdzięczny.

I druga prośba. Napisz mi proszę w komentarzu poniżej, co sądzisz o zeszycie. Czy według Ciebie to ciekawa forma nauki? Ewentualnie co według Ciebie powinno się w nim jeszcze znaleźć? Wszystkie Twoje uwagi i wskazówki będą dla mnie bardzo cenne i pomogą mi przygotować kolejną wersję zeszytu jeszcze lepiej.

Czekam na Twój ruch😊.